Yönetici Atama Yönetmeliği Yetersizdir

 

İnsan Kaynakları uzmanı Prof.Dr. Servet ÖZDEMİR , Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Atama Yönetmeliğini değerlendirdi. "Okul dinamik, esnek, değişim ve yaratıcılığın esas olduğu bir mekândır. Mevzuat bekçiliği yaparak okul yönetilemez. " Servet Hoca'nın değerlendirmesi.. 

 

 

 “Felsefesi olmayan milletin mektebi olamaz.”

Nurettin Topçu

Bir sistemin etkililiğini ve verimliliğini belirleyen en önemli unsurların başında “amaç” ve “amaca bağlılık” yatar. Milli Eğitim Bakanlığı okullardan ne beklemektedir? Okulların temel işlevleri nelerdir? 21. yüzyılda nasıl bir okul tasavvur edilmektedir? Bu soruların cevabını vermeden, eğitim ve okula yönelik yapılacak düzenlemeler sistem bütünlüğünden yoksun ve geçici olmaya mahkûmdur. 

 

Eğitim alanında müdürlerin yerini belirtmek için bir söz vardır: “Bir okul müdürü kadardır.” Sistemin üretim yeri olan okulda çalışan eğitim yöneticilerinin, birer eğitim lideri olmaları beklenilmektedir. Liderlik, güç kullanma, mevzuat bekçiliği yapma değildir. Liderliğin esası etkilemektir. Okulun bir öğrenme toplumu olarak değişime uğradığı günümüzde, hangi özelliklere sahip yöneticiler okul denen sosyal topluluğu bir öğrenme ortamına dönüştürebilir? 

 

Bir örgüt geleceğe bakıp hazırlanır. Bunu yapmanın en iyi yolu, yöneticilerin yetiştirilip geliştirilmesidir. Yöneticilerin liderlik yeterliliklerini nasıl geliştirecekleri konusu bu noktada önemli olmaktadır. Drucker, “Bir adamı yönetici yapan ne ise ona çalışır.” der. 

 

Amerikan İlköğretim Okul Yöneticileri Derneği (1997), eğitim yöneticileri için 8 kategoride 96 yeterlik türü belirlemiştir:

 

Liderlik

İletişim becerileri

Grup süreçleri

Program ve öğretim

Değerlendirme

Örgütsel yönetim

Mali yönetim

Politik yönetim

Diğer bir eğitim yöneticisi yetiştirme yaklaşımı olan Değer-Temelli Yaklaşımda ise 13 kategori mevcuttur:

Program

Öğretim stratejileri

Okul çevresi

Teknoloji

Örgütleme ve zaman

Değerlendirme ve hesapverebilirlik

Mesleki gelişim

Çeşitlilik

Yönetim

Kaynaklar

Yükseköğretime geçiş

İnsan ilişkileri

Liderlik

 

Bir diğer yaklaşım ise, Okul Yöneticileri İçin Standartları (Chicago Eyaleti Liderlik Akademisi) şu şekilde sıralamaktadır:

 

1. Okul liderliği

2. Aile katılımı ve toplum ortaklığı

3. Öğrenci merkezli öğrenme iklimi oluşturma

4. Mesleki gelişim ve insan kaynağının yönetimi

5. Öğretim liderliği-öğrenme ve öğretimi geliştirme

6. Okul yönetimi ve günlük rutin işler

7. Kişilerarası İlişkiler Konusunda Etkililik

 

Bu yeterlik alanlarının alt dalları da mevcuttur. Bizim 2013 yılında hazırladığımız, Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği neler getirmektedir?

 

Her şeyden önce yöneticilik bizde bir meslek olarak görülmemektedir. Öğretmenlik rolleri ile yönetim görevleri aynı olarak kabul edilmekte ve yöneticilik ikinci görev olarak verilmektedir. Aslında bu anlayışın üzerine başka bir şey demeye gerek yok. Öğretmen ile yöneticiden aynı şeyleri bekleyen “Maarif hizmetlerinde muallimlik esastır.” anlayışı 1920’lerin görüşünü yansıtmaktadır. Eğitim yönetimi öncelikle bir uzmanlık alanı olarak kabul edilmelidir. Bu konuda her ne kadar şura kararları olsa da yöneticiler pek inceleme şansı bulamamış anlaşılan. Peki, bu yönetmelik adayların hangi konuda yeterliliklerini ölçerek seçim yapıyor?

 

MADDE 9 – (1) Eğitim kurumu yöneticiliği yazılı sınavı, aşağıdaki yazılı sınav konularından hazırlanan soruların puan ağırlıkları esas alınarak, görevin düzeyine göre ayrı sınavlar olarak düzenlenir.

 

a) Türkçe, dil bilgisi: %10,

 

b) Resmî yazışma kuralları: % 5,

 

c) Halkla ilişkiler ve iletişim becerileri: % 4,

 

ç) Okul yönetimi: % 4,

 

d) Yönetimde insan ilişkileri: % 4,

 

e) Okul geliştirme: % 4,

 

f) Eğitim ve öğretimde etik: % 5,

 

g) Türk idare sistemi: % 2,

 

ğ) Protokol kuralları: % 2,

 

h) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu ile bunlara bağlı mevzuat ve görevin gerektirdiği diğer mevzuat: % 60.

Görüldüğü gibi yönetmelik %69 mevzuat bilgisini önemsemektedir (Resmî yazışma kuralları: % 5, Türk idare sistemi: % 2, Protokol kuralları: % 2 ve h maddesi). Bu şekilde seçilen kişilerin okullarda liderlik etmesini beklemek hayal ötesi bir durumdur.

 

Okul dinamik, esnek, değişim ve yaratıcılığın esas olduğu bir mekândır. Mevzuat bekçiliği yaparak okul yönetilemez. Mevzuat arkayı gösteren bir dikiz aynasıdır. Ara sıra bakmak iyidir, ama hep bakarsanız ileriyi göremezsiniz. Yönetmeliğin çok fazla eksikliği söz konusu ancak ben bu esastan bakınca çok yetersiz buluyorum. Diğer hususları tartışmaya gerek bile duymadım.