Ankara’daki üniversitelerde görev yapan akademisyenler arasında mobbing (yıldırma) araştırması yapıldı.

 

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Gülsün Atanur Baskan ve Hacettepe Üniversitesi doktora öğrencisi Sibel Kontaş Çevik’in yaptığı araştırmayla akademisyenlerin yüzde 29’unun yıldırmaya maruz kaldığı tespit edildi. Buna göre yıldırma daha çok eğitim fakültelerinde görülüyor. Yıldırmaya maruz kalanların yüzde 63.8’ini kadın, yüzde 36.2’sini ise erkek akademisyenler oluşturuyor.

 

‘Üniversitelerde Öğretim Elemanlarının Yıldırma (Mobbing) Davranışlarına Maruz Kalma Düzeyi’ başlıklı araştırmaya Ankara, Gazi, Hacettepe ve Ortadoğu Teknik Üniversiteleri’ne bağlı Fen-Edebiyat, Eğitim, Mühendislik-Mimarlık, İktisadi İdari bilimler fakültelerinde görev yapan akademisyenler katıldı.  Katılımcıların 2329’u araştırma görevlileri, 438’i öğretim görevlileri, 725’i yardımcı doçent, 703’ü doçent ve 1315’i profesörlerden oluştu. Araştırmaya katılanların yüzde 71’i yıldırmaya maruz kalmadığını belirtirken, yüzde 29’u yıldırma yaşadığını ifade etti.

 

Daha çok kadınlara

 

Araştırma ile ortaya çıkan sonuçlardan bazıları şöyle:

Mağdurların yüzde 17.8’i nadiren, yüzde 7.5’i ara sıra, yüzde 1.8’i haftada birçok defa, yüzde 1.8’i ise neredeyse her gün yıldırmaya maruz kaldıklarını belirtti. Yıldırmaya maruz kalanların yüzde 63.8’i kadınlardan, yüzde 36.2’si ise erkeklerden oluşuyor.

Yıldırma yaşayanların yüzde 40.8’i, 20-29 yaş aralığındaki genç akademisyenler. Araştırma görevlilerinin yıldırmaya maruz kalma oranı yüzde 61.1.

 

Daha çok 4 yıl ve daha az süredir aynı kurumda çalışanlar yıldırmaya maruz kalıyor. Bu durumdaki akademisyenlerin oranı yüzde 28.2. Yıldırmaya maruz kalanların yüzde 40’ı eğitim fakültelerinde, yüzde 35.1’i iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde görev yapıyor.  Yıldırma mağdurlarından yüzde 36.2’si erkekler tarafından, yüzde 27.6’sı kadınlar tarafından ve yüzde 30.5’i ise her ikisi taraftan yıldırma davranışlarına maruz kalıyorlar.

 

Yıldırmacılar 50 yaş üstü

 

Yıldırmacıların yüzde 28.2’sini 50 yaş ve üzeri, yüzde 27.5’ini 30-39 yaş arası, yüzde 23.2’sini ise 40-49 yaş arası kişiler oluşturuyor. 174 mağdurdan 97’si yıldırmacının profesör kadrosunda olduğunu ifade ediyor. 

 

19 yıl ve altında deneyime sahip akademisyenlerin yaklaşık yüzde 40’ı halen yıldırma davranışlarına maruz kalıyor. 20 yıl ve üzeri deneyime sahip akademisyenlerin ise neredeyse yarısı yüzde 45.7’si mesleklerinde en verimli oldukları dönemde yıldırma yaşadıklarını ifade ediyor.

 

Halen yıldırma yaşadığını söyleyenlerin yüzde 46’sı eğitim fakültelerinde görev yapıyor.

 

Kıskançlık ve siyaset

 

Hem erkekler, hem de kadınlar başlıca yıldırma nedenlerinin “işteki başarıları” ve “kıskançlık” olduğunu düşünüyor. Mağdurların yüzde 18.2’si yıldırma davranışlarının “nedeni olmadığını”, yüzde 21.7’si ise yıldırmaya maruz kalma nedenlerinin siyasi görüşleri olduğunu ifade ediyor.

 

Yıldırmaya maruz kalanların sadece yüzde 5.6’sı kanuni yollara başvurarak hakkını aramayı tercih ediyor. Diğerlerinin ise sessiz kalma, bölüm değişikliği isteme ve yıldırmacı ile konuşma yolunu tercih ettikleri görülüyor.

 

Başvuru makamı yok

Prof. Dr. Gülsün Atanur Baskan (Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi): Mobbing toplumu ve bireyi çok olumsuz etkileyen bir şey. Buna izin verilmemesi gerekiyor. Ama bunun ispatı da çok zor olduğu için yasalarla da çok fazla bir şey yapılamıyor. Mağdurların başvurabileceği bir makam da yok. Biz bu konuda farkındalık yaratmaya çalıştık. Mağdurlar çoğu zaman sessiz kalmayı tercih ediyorlar. Korkuyorlar, cesaretsizler. İnsanları cesaretlendirmek gerekiyor, bu da toplumsal bilinçle ilgili bir şey. Elimizin ulaştığı yere kadar eğitim kurumlarını bu konuda eğitmek istiyoruz.